Malatya'da deprem enkazı beton yola dönüştü

İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. M. Murat Maraş, 6 Şubat 2023 depremleri sonrası enkazlardan kaldırılan molozlardan beton yol üretti. Malatya'da yaklaşık 30 milyon ton enkazın olduğunu belirten Doç. Dr. Maraş, kilit taşından sonra hasır çelik kullanarak beton yol çalışmasına başladı.

Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023 depremlerinde oluşan enkaz atıkları, Malatya'da geri dönüştürülerek yeniden kullanıma hazır hale getirildi. İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. M. Murat Maraş ve iki öğrencisi, geliştirdikleri geri dönüşüm projesiyle milyon tonluk enkazları avantaja çevirdi. Deprem bölgesinde Malatya'nın en fazla enkaz atığına sahip üçüncü il olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Maraş, 'Kahramanmaraş depremlerinde özellikle bölgemiz ciddi hasar aldı. Depremlerle birlikte 11 ilde birçok atık malzeme oluştu. Burada özellikle ağır hasarlı ve orta hasarlı binalardan güçlendirmemiş binaların çoğunun enkazı şu anda atık sahamızda mevcut. Yaklaşık 300 milyon ton olduğunu hesapladık. Bu 300 milyon ton içerisinde Malatya üçüncü sırada. Tahminimizce yaklaşık 30 milyon tonu şu anda Malatya'da' dedi.

Malatya'da şu anda enkazlardaki sadece demirin ayrıştırıldığını belirten Doç. Dr. Maraş, 'Atık sahamızda demir ayrıştırılıyor. Demir dışındaki malzemeler için bir ayrıştırma söz konusu değil. İlerideki günlerde buralarda geri dönüşüm tesisi kurulması gündemde. Biz buradaki beton, kilit taşları, fayanslar, parkeler gibi malzemeleri geri dönüşüme kazandırmak istedik. Bunları ince boyutlara getirerek, C60 beton sınıfına sahip malzemelerle daha yüksek darbe betonlar üretebildik' ifadelerini kullandı.

Ayrıştırmanın Malatya Büyükşehir Belediyesi'ne ait konkasör tesisinde yapıldığını ifade eden Doç. Dr. Maraş, 'Saf betonu alarak ince, orta ve kalın olarak kum çakıl haline getirdik. Diğer aşamada ise beton, tuğla, fayans, parke gibi malzemelerimizin de beton içerisinde kullanımını belirledik. Burada ürettiğimiz betonları gördüğünüz gibi geri dönüşüm oranlarında yaklaşık yüzde 80'e kadar binalarda kullanılacak C30 kalitesinde üretebildik' dedi.

Türkiye'de beton yol kullanımı yaygınlaşıyor

Enkaz atıklarının bina inşasının yanı sıra yol yapımında da kullanılabileceğini vurgulayan Doç. Dr. Maraş, 'Dünyada beton yollar özellikle Amerika'da otobanlarda, Almanya'da havaalanlarında, uçak pistlerinde, limanlarda çok aktif bir şekilde kullanılıyor. Türkiye'de ise şu anda özellikle son yıllarda beton yol uygulaması Karadeniz, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde dökümleri yapıldı. Ön prototipler ortaya çıktı ve şu anda kırsal alanlar için uygulamalar yapılıyor. Bizim burada az önce ürettiğimiz beton numuneleri C60 beton sınıfına sahip. Kullandığımız hasır çeliklerle beton yollar ürettik. Asfaltların ömrü daha kısa oluyor. Bunu tamamen inşaat enkaz atıklarından ürettik. Şu anda ilimizde olan Yaka Atık Sahası'ndan aldığımız numuneleri uygun boyutlara öğüterek, bunlarla kaliteli beton ürettik. Bunların da şu anda uygulamasını laboratuvarımızda yapıyoruz. Şu anda üretim kısmında hasır çeliklerimizi bağladık. Bundan sonraki aşamada ürettiğimiz betonu C60 betonu kullanarak burada beton kalitesi oldukça yüksek olan malzemeleri kullanacağız. Bunların özellikle geri dönüşümde beton yol olarak kullanılması bizim için oldukça önemli. Yaklaşık bölgemizde 300 milyon tona yakın bir atık malzemesi olup, bunların farklı alanlarda değerlendirilmesi bizim projemizi oldukça kıymetli kılıyor' şeklinde konuştu.

'Beton yolların bakımı asfalt yollara oranla çok az'

İnönü Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü 4. sınıf öğrencisi Adem Özkul ise beton yolun asfalt yola göre avantajlarını anlattı. Özkul, 'Geliştirdiğimiz beton yollar sayesinde asfalt yolların bütün dezavantajlarını ortadan kaldırıyoruz. Asfalt yollar yapılırken çok fazla karbon salınımı ortaya çıkıyor. Asfalt yolların sürekli bakım ihtiyaçları artıyor. Her 3-5 yılda bir asfalt yolların bakımdan geçmesi gerekiyor. Ürettiğimiz beton yollar sayesinde bu bakım kısmını ciddi miktarda azaltıyoruz. Beton yollar üretilirken kullanılan malzeme çimento ve agregadır. Asfalt yollar üretilirken kullanılan malzeme petrol ve türevleridir. Biz petrol ülkesi olmadığımız için dışarıdan ithal ediyoruz. Beton yolda ise çimento kullanıyor ve o da bizde var. Beton yolların bakımı asfalt yollara oranla çok az. Beton yolun dayanımı asfalt yola göre fazla. Asfalt yolda kışın çatlama, yazın da erime meydana geliyor. Bakım sıklıkları artıyor' dedi.

'Amacımız tamamen yeşil dünya, tamamen yeşil Türkiye'

İnönü Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü 3. sınıf öğrencisi Muhammed Bilal Yıldız ise, enkazın ayrıştırılarak beton yola dönüştürülmesi sürecinde teknolojinin önemine dikkat çekti. Yıldız, 'Bizim amacımız sadece dünyada değil, tüm Türkiye'de çok önemli bir yere sahip olan inşaat alanını teknolojiyle, yapay zekyla bir araya getirmek. Bu kadar beton atığının olduğu bir dönemde bu atıkları görmezden gelmek yerine doğru veri analizi yapabilecek, bize beton reçetesi çıkartacak bir program üzerine çalışıyoruz. Biz yüzde 80 geri dönüşüm malzemesi kullandığımızda 30 megapaskal, yüzde 50 geri dönüşüm malzemesi kullandığımızda 64 megapaskal gibi sonuçlar elde ettik. İstenilen dayanıma göre beton reçetesi verecek bir program üzerine çalışıyoruz. Bizim amacımız tamamen yeşil dünya, tamamen yeşil Türkiye' diye konuştu.